A MAK A NÂ !
-Ellis H.Pachuau
Hring fâte hi zawng ze inang lo tak tak hi kan ni nuk a : A \hente chuan thil rêng rêng hi a thim zawng hlirin kan thlîr a. Mi dang lehte chuan an thil tawn chu a hrehawm emaw, a harsain an tán a buaithlâk viau emaw a hlimawm lam a ni emaw an tawn apiangah an chungah eng pawh lo thleng se a êng zawng hlirin an thlîr hram hram \hîn a. Chû'ng mite thlir dàn chu thlir dàn duhawm tak a ni a; an vannei bîk a ni. Mi tam tak chuan an thil tawn apiangah ' Lâwm zêl ta'ng e ' tih hla ring taka an sak theih mêk zêl laiin, a \hente erawh chu mahni chantâwka lungawi lo rêng rêngin ' Ka chantâwkah ka lungawi lo ' tih hla aw pawh tichhuak \ha peih mang lovin kan sa nawn riai riai mai zawng a nih hi maw. Mahni chantâwka lungawi ngai rêng rêng lote hi mi vanduai tâwpkhâwk chu an ni mai lo maw ?
Amah kan pi Evi bawk khan lo bawhchhe ta lo se la chuan lungawi lohna kan neih pawh hi awm lo tak maw ? Lei mihringten ânchhia kan dawn, khawvêl thlir dàna kan thlir a, chhiatna tàwpkhâwk- 'Thihna' avànga lungngaihna tuartute pawh hian Siamtu rorelna a nih zia hriatthiam a har a nih hi. Puh-mawh tùr apui kan zawng a, kan taimâk vàng pawh ni lèm chuang lovin, kan ngaihtuahna kan vah kualtîr vêl a. ' Ni berin a lang' tih mai mai kan chaw tak khûkpui luai luai mai a nih hi. Motor Accident-a thi an awm chângin : a motor \hat loh vàng te, a khalhtu tihsualte leh eng engemaw kan puh kual vêl a- 'ta se, ta lo se' ti rêng rêngin thihna pumpelh a nih theih dàn tùr mawlh kan ngaihtuah a; a sawt tawh chuang der si lo.
Natna khirh tak veite an thih châng lahin : ' A natna chu lo hre chhuak hma ni ila chuan kan inchhan hman tùr a ni a; mahse kan hriatchhuah meuh chuan kan tlai lutuk tawh a, kan inchhan hman ta lo a ni' tiin kan rin thu kan la sawi \al'h a. 'Ila chuan' tihte leh 'ta se' tih hi chu chhûlkhat kual an ni a, sawi hran \al'h pawh tum ila, a harsa hle chuan ka ring.
Damdawi Ina thi, an chhûngte lah hian puh tùr apui kan ngah \hîn; mahse a zawng a za chuan kan ni vek lo. ' Daktawrin damdawi a chawh kha a ngeih ka ring lo rêng a ni. Kha damdawi .....kha a ei a\ang khân a chauh zual phah niin ka hria, damdawi kha a chawh fuh lo ve hrim hrim a ni. Chumai bâkah, rin thu rau rauhah pawh a damdawi a ngeih leh ngeih loh a enthla rei lutuk. A ngeih záwng nia ka rin kha lo pe ta zâwk ni ila chuan emaw, daktawr khan lo pe ta zâwk se chuan emaw heti ang hi kan thlen ka ring lo' tih thute huai tak takin kan sawi a. A sawi huai huai hi han belhchiana a zir tlem tlem, a thleng tawi tawi an ni lawi a. Daktawrte pawh mihring ve tho an ni a, tihsual chângte pawh an nei ve bawk ang chu.
Chawhma pawh Medical Science la zir ve lote hi a hmui tipawrh lian lian kan ni bawk si. 'Daktawr mite rawngbâwltu ni ve si, an che muang \hawlh \hawlh lutuk rêng rêng mai, che rang deuh 'ta se' chuan kan la ti pung pung a. Mahni inenfiah hmasa lo va mite chhiatna lai hmu thei riau lah kan tam narawh. Mi tam tak hian kan tih peih miah loh, a thiam pawh kan thiam loh hi mi dangte chu ti tùrin kan phût duh phian a !! Kan Pathian thuin min zirtîr dàn chuan ' mi dangte \ha zâwka leh fel zâwka ruat a, mahni tling lo zâwka inngai tùr kan ni', chutih mêk lai chuan, chuti ang chu kan hlat viau mai si. Miin, "I sual êm mai !!" min han ti ta se chuan tun lai nula \henkhat hmui ang mai hian chawplehchilha ling \ha hlar tùr kan tam teh a nia.
Ka phur \an tlat. Thlasik mau puah ve phawng phawng ila. A \ul leh hmeichhe Football pet an sawi ang maiin duh lam hawi záwng záwngin i han hlawi nawk nawk mai teh ang. Kristian ram, kum za nufâ lek kan la ni chung hian mi-hlim, mahni phul phula phul buah buah lah kan tam. Pu Buanga leh Sap Upa-te kha lo kal ta lo se, engtin tak awm ang i maw ? Kan vannei ti r'u. Chutih rual chuan 'A lang' kan uar lutuk hi chu 'a lang lo' lam a\anga thlir chuan a dik ber em le ? Mita hmuh loh Pathian, kan zínga awm si kan bia a, a pawi sawi a hlauhawm; kan sawi a nih leh kan chungah zahngai hrâm se. |awng\ai-dam-thei ringawt pawh lehkhapuana ziah tlar dul tham kan awm ta. Pathian hnathawh a ni, a ropui e. Nimahsela, a lang nazawng hi Pathian hnathawh a ni vek ang em le ? Awm lo ata awma min dintu chuan min tidam thei chiang alawm; mahse intithlaraumi \henkhatin dam lote damdawi kan chawh ve ngawt hi thil dik a ni ber ang em ? Bang phèn a ni; chhân pawh a har nangiang mai. Pathian thlarau tih fina awm leh, Amah páwl tute chuan hriatna chi hrang hrang chu dawng bawk mah se dam lote damdawi chawh ve ngawt tùr hian thuneihna a pe rêng rêng ang em le ? Kan Pathian hi leilung dàn kalh záwng leh leilunga awmsate ringa hnathawk \hìn zawng a ni ngei mai. Amah rinna tak tak neia kan natnate tihdam a duh ang tih a rinawm a; mahse 'a lang' ti nazawngin damdawi kan chawh ve ngawt hian kan huang lo kan daiin, kan kuang lo kan nawr palh em le ? Rin dàn sawi chu a thiang : Kei chu a zira zir, a tre-a training ngei hian ti mai se la, a him ka ring. Pathian hnathawh hi dodal ngam chi a ni lo va, A hnathawh erawh chu kan thlir thiam a \ûl hle mai. A zût dam theite lah kan lo fet deuh \hìn nge maw ni ? Chu lam chu sawi vak rih lo ang.
Ka phur tual tual. Mi tih dàn entawn hi kan châk a, mite thil hi \ha tùrah kan ngai a, Sap-ho tih dàn lek phei chu kan ngaisang lehzual. Sap-ho \henkhat lâi langa kawr ha te, kekawr tawt pui pui leh elastic an nei zo lo emaw tih mai tùra kekawr tla dawn dawna ha te, kawng leh mawngbáwr zawng zawng lang kim deuhthaw-a an inthuamte chu kan entawn ve vêl a. Mahni pianzia pawh inbihchiang hmasa lèm lovin kan nula \henkhat- chawn báwk \ing \eng, mawngtambáwr bêm leiluai, bawp hrawl pui pui, innawt nul'h nul'h maiten kekawr tawt kan han ha ve ngawt a. A zak thei lo zualpui phei chuan an thil eng emaw thla chhuidawn theih ruau ruauin an ha lehnghal. A mawi kan ti em le ? Mi tih dàn entawn hi han sawisel ngawt theih zawng a ni hauh lo mai. A mâwl zâwk kan nih miau chuan aia fing zâwkte tih dàn chu kan entawn loh nakah. Entawn nachâng kan hriat loh chuan kan \hing reng bîk ang asin. Entawn nachâng kan hre zâwk tùr a ni; a hreh pawh kan hreh tùr a ni hek lo. Amaherawhchu, a \ha lai lâk thiam a, a chhe lai hnawl ngam a \ûl. Chu chu entawntu dinhmuna din hlutna pawh a ni.
|henawm pâ damdawi ngeih záwngte ngeih ve ringa ei ve ngawt lah kan tam. Mipa ni ve siin 'Chhul chakna' ei pawh kan awm nawk àwm a nia. Ran damdawi lo thau pui duh tâwk lah kan awm nawk mai. Hrisel chu kan duh, a zawn pawh kan zawng nasa. Dam pawh kan thlahlel, mahse ràwn tùr (Daktawr) erawh kan ráwn \ha leh peih si lo. A ráwnte lah hian an damdawi chawh lah kan ei \ha leh peih si lo. Vawi khat eia dam nghal kan tum a; hna a thawh muan deuh \um phei chuan kan la malmâk zui a. Daktawr kan ráwn zet a, an thu kan awih leh si lo a ni ber mai. Taimâk kan mamawh. Phâr Naamana pawh Jordan luiah vawi sarih inhnim / inchiah tûra tih a ni a, a vawi khatnaah a danglam nghal tih kan hre lo va, vawi sarihnaah a ni a danglam ni !! Nghah peih, thuawihte hi ava \ûl tak em !! Chu chu thu dang ni se : Mahni daktawr nia inhre tlat, damdawi duh záwng záwng ei ringawt maite hi hlui tam daih kan awm àwm asin !! Tlai khaw hnuah Daktawr tak kan pan leh a, kan natna pangngaiin a ngeih tùr pawh damdawi dang kan lo pawngpaw ei nasat luat tuk tawh avàngin hna thawk \ha thei tawh nghal hek lo; Daktawr lu kan tihai \hìn teh a nia.
Ka tui tawh hle. Kan \awng tlêm viau nge ni ? Ã.... a ni chiah lo a ni ang. Khaw khata mimal thurûk kan hriat pun chàk dànte hi !! Zêp tlat tùrte hi kan sawina apiangah kan zêp tlat zêl a ni ang : Nula sawnpai palhte pawh hi an inpuan tak tak hma hian a rùkin khawtláng hian kan hre chhuak thuai nia. Daktawr damdawi chawh ei peih mang si lo, \ùl hlei lo va damdawi ei taima tak tak lah kan tam. A eia ei chi ni reng si, inchiu nána hmang lui tlat duh lah \halai zîngah kan tam ta ! Veng tinah hlui khat daih tùr chu kan awm deuh zêl mai. Atirah nu leh pâten kan zêppui a, a tâwpah kan buai phah hrep a. Daktawr hnênah a chhiat tawh hnuin kan thlen a, a vannei chu an \ha chhuak leh mai a; a vanduai zualte phei chu chhan tlâk an awm tawh lo va; ruang chungah phur lo zeta chanchin sawi a ngai leh mai \hìn. Nu leh pâ tam tak lahin, " Sawrkarin a enkawlna a ngaihtuah \ha tâwk lo," kan la ti zuah zuah mai lehnghal a ! Inzêppui hi awm ta lo se, hei ai chuan kan damtláng deuh lo'ng maw ?
Ka ti zel dawn. Kan Pathian thu rin dànte hi a mak a nia. A hlim-sáng apiang thununna hnuaiah kan awm peih lo va, hruaitute kan duhkhawp hek lo. Kan ramah hian tum thuhmun \heuh \heuh pawh páwl sawmriat chuang kan awm ta der mai . A mak a nâ !! Ni khat chauh tal pawh Theology (Sande Sikul tiam lovin) la zir lo, Bible pawh la chhiar chhuak ngai lote hi a sawi huai huai, a deh khirh khirh kan ni a. Bible chhiar peih deuhte lahin kan chapopui thuai mai bawk a. Bible cháng \henkhata inziak, khawii maw lai thu lakvawng hrâtte kan ni. Rawngbâwltu tam takte lah Bible chhiar thatchhe tak tak lah kan tam. Kan chhiar thatchhiat avàngin kan sawi pawlh nawk nawk a. Khawlaia ruih avànga vak rawlai mai maite 'Chhandamna thu' hrilh tùr pawha qualify tâwk lo pawh kan awm àwm a nia. Anni chuan a awmna bung leh cháng pawh rui chung pawhin an sawi thei a. Camping-ah pawh a lût zing zing an lo ni a. Thutak hriaa zawm duh lotute chung chu a la pik dáwn a nia. Biak Ina ringtu \ha tak, hna thawhna hmuna khaw hmu leh si lo pawh hi Association lian tak din tham zet kan ni mai lo'ng maw ? Officer \henkhat, a... Officer kher lo pawh, kum tir lama Office-a hna thawk tùra kal hma peih ngai lo, haw hunbi nghâk hman leh si lo \hìn kha, Pawisa kum tâwp dáwn a ruaia mi kal hma hmaa kal, chhùn ênga hna thawh thiam lo, awm khawtlai peih leh tak tak si pawh hi kan awm em le ?
Ka ti laklawh tawh. Sawi chiah thei, a taka ti si lo kan tam dànte hi. Kristian ram kan ni a, kan hlapui berah ' Kan ram Krista kan pe, kan rilru pawh kan hlàn....' tih hla sa reng tùr hian 'Kan ram, kan hnam dinchhuah nán Ro min relsak ang che' ti ve bawk \hìn mah ila, Pathian ro relsak hi kan ngam chiah em le ? Kan Pathian hi palzam mai mai chi a ni lo, thîkthuchhia Pathian a ni asin. Ro min relsak dáwn ta se kan chan a chhe viau mai lo'ng maw ? Mahni nihna anga lang chhuak ngam lo; mahni nih bâka lang chhuak ngam leh tlat site pawh hi kawng zawh mup mup tham tehmeuh chu kan awm. Thangkura Drama Party-in, "Bible phenah kan biru, phu zuk !" a tihte hi a va'n dik mai awm em!! Eiruk thup nán tak ti niawma Kohhrana a kûl a táia inhman vêl hian min thup zo chiah ang em le ? Mi tin kan awm dàn ang zêl leh kan thiltih rah ang zêla pe tùra rilru ên chhuaktu, thinlung fiahtu LALPA kan nei a nia.
Mahse kan chhe vek lo. Mi \henkhat suahsual tukhumpawn avàngin Baal hmaa \hing\hi ngai rêng rêng lo mi tam takte hial pawh kan hmu khaw lo zõ ta vek mai. A mak a nâ ! Thawhrim rah seng a, Pathian malsawm tlâka nungte chawimawi nachang hre lo va, a khaw hmu lo zual, inchhek- arbáwmte kan la ngaisáng vei maw ? Pet chhuah a, buhràwtsawmna lunga ràwt dip darha, tuifinriat mawnga thlâk daih tùr asin le.
Ka kal zêl dawn a ni. Mak ang reng tak mai chu kan vei záwng leh kan sawi uar lamte hi : Politician-ten Pathian thu sawi kan uar a, Sakhaw-miin ram kan vei a, YMA lamin zirna uar kum kan puang thul. Zirlai páwl lamin hnam humhalh tumin kan vei êm êm a. Kan tih tùr \heuh zawng a ni ngei mai. Mahse a ti àwm deuh chu kan awm lo maw ? Politician chuan ram hmangaih êm êm mai se la; Sakhaw-mi lam chuan Pathian thu lam buaipui ta se la; chutiang zêlin a dang dangte pawh. Thuràwn erawhchu páwl hming pawhin in pe ila, eng páwl pawhin thuràwn lâk hreh lo tláng ta ila.
Heti zawng hian aw. Kan ti ta sa sa. Pathian avàngin kan nung, kan che, kan awm a ni si a. mahse min siamtu zai erawh chu kan ngâi tâwk lo em ni aw a tih theih. Dam hlut zia leh a man to zia hi han chhût a râlah chuan chhût chhuah pawh a har a, a leia lei dáwn phei chuan tu sumin nge daih sêng ang le ? Kan Pathian hian kan Oxygen hman man hi min han Bill ta mai se : Bá ngah avànga inawkhlum pawh kan inphûm sêng lo hial mai thei. Kan thisente zozai hi, a leiin lei dáwn ta mai ila, ni khat pawh daih lo tùr kan tam a nia. Kan vânnei asin. Chuti chung chuan 'Amah faka lám tùr' zawk si khan 'Ka theih tak' emaw kan ti a, huaikawmbawl nán a thlâwna kan dawn hi kan la hmang lehnghal a!! Ama In kan taksa ngei mai hi kan tibawlhhlawh a, kan taksa ngei mai hian bawlhhlawh kan buaipui a. Ngaihtuahna theia min siamte hi a ropui vei nèn, a ni lo záwngin kan hmang pek a, Amah theihnghilha, thil dang ngaihtuah nánte kan hmang bawk nèn. Pathian hian min enkawl ta lo se, engtin nge kan awm ang le ? A mak a nâ ! !
CHHEMDAMTHLI hian min chhem ta se
Min chhem dam zo tak ang maw ?
Min chhem dam zo ta lo se
Engtin tak ni ang maw ?
No comments:
Post a Comment