Tun lai hla thlìrna

Duration:20mins.

Ellis H.Pachuau, 16.9.2006

Moderator : Tun hnai deuh a\ang khán hla lamah zofâte kan lo intodelh ve ta hle mai a. Mizote hi zai ngaina tak kan ni a- khawhar lênpui, |halai Inkhâwmpui, YMA Conference, Hmeichhe Inkhâwmpui haw lam kal lamah te, political campaign-na-ah te, puipun nikhua-ah te, feh kawng leh zân thla êng hnuai, tual laiahte zai a ni zêl a. Pun khâwm nikhua-ah zai a tel loh chuan kim lo ta riauvin kan hria a, kan hawlh lãr viau zêl a ni.

Hun a danglam angin hla phuahtu rilru sûkthlêk a lo danglam a, kan hla thluk leh hla thu kalhmang pawh a lo danglam ta hle mai a. Tun \umah hian ‘Tun lai hla thlìrna’ kan nei dáwn a ni a, a \hat tâwk lohna leh hma kan sawnna tur sawi ho kan tum dáwn a ni. Kan sawi ho hmain inhmelhriattîrna lo nei hmasa ila.

Awle, tun lai hla han tih hian eng chinah nge? Khawii china reh bun tùr nge tih hriatthiam pawh a har a; mahse kan hla thu hman dàn danglam nasat zual chin- Mizoram Buai chin hnu lam zawng hi ‘tun lai’ kan han tih hian huam ta se, a \ùl dàn azirin Buai hma lam pawh kan hrût tel tùrah ngai ila.

A hmasa berin 1st Member, Mizoram Buai hma leh buai hnu-a kan hla danglam dàn tlángpui han sawi hmasa la a \ha ang e.

1st Member : Hla thu lam a\angin bul \an ila. Buai hma kum 30-40 vêla hla chhuak kha chu a tlángpuiin a hla thu a \ha viau hlawm a, chhiar leh hril nuam tak, luang kal zaih mai a ni hlawm a; hmehbel hla thu-in an \ial mawi hle a, chu chuan a ti hla sawt niin a hriat a. A thu lam pawh a tluang \hain hlarua an hman pawhin tun hma a\anga an lo hman \hin dàn pangngaiin inhmeh takin an hmang a, an sawi tum pawh thu-a sawi anga sawi lovin, hlain a sawi dànin an sawi \hin. Chû’ng kan han sawi tâkte chu tun lai hla hian a tlachham a ni.

2nd Member : Chu laiah chuan han tuihnih ve hlek ka’n duh chu- Tun hma lama kan hla thu chu a \hain a mawi a, a inchuktuah dàn pawh a rem, a hun leh a hmun takah tehkhin thu an hmang \hìn a. Tun lai hla hi chuan belhchian a dâwl tâwk lo \hìn.

3rd Member : Tun lai hla tam tak hi chu ‘hla thu’ (poetical word) hman ve chhun pawh dik mang lo, duhna lai laia bel bei ve mai mai, tehkhin thu leh \awng upa eng engemaw rem khâwmin an khãwr pum ve mai ni berin a lang a. |i\oh tak tak, ingeuh êm êm, chulmam fê ngai a tam khawpin ka hria.

4th Member : Tun lai hla tam tak hi chu sawi tum sawi fiah tâwk lo te, a \awngkam hman dik lo te, a \awngkam dik mah se a hman dân dikhlel deuh si te a awm nual mai!

1st Member : Hla thu kan hman dàn chungchánga sawi loh theih loh nia ka hriat chu- hmanlai hlate angin tun lai hlate hian mi tin a huap zõ ta lo deuh niin ka hria a. Hla \ha zia-ah chuan an phuah chhan chu eng pawh ni rawh se, tu pawh lo phuah chhan pawh ni se, tute pawhin anmahni nuna chhawm luh tur emaw an nun nèna inhmeh emaw a nih chuan ‘ka hla’ an ti thei vek \hin. Kan tun lai hlate chu hla dengkhawng tak tak, ngial ngan lutuk leh mimal hla, midangte tána sak ve rem lo a tam khawp mai!

Moderator : A ni khawp mai. 2nd Member sawi kha han tuihnih ve leh lawk ila. Kan hla tam tak han ngaihthlâk hian mimal hming tar lanna hla pawh a awm nual mai. Tun hma a\ang khán hming lem hman bik kan nei a, a \hente chu symbol anga hman a ni a, a \hente erawhchu inhmehbelna hming (metaphoric name) te a ni a, \henkhat chu inkoh duatna hrim hrimte pawh an ni hlawm a. Ainawni tih te, Chhuihthangvâla tihte a dang pawh a tam mai.

2nd Member : I’n sawi takah chuan, tehkhinna hla thu (simile) chungcháng pawh hi sawi ve ka duh deuh a. Tehkhinna hla thu hi kan nei \hain, kan nei tam ve hle a; kim zawng a kim hauh lo. A duhthawh deuh tán chuan han chher thar hi chu a âwm hliah hliahin ka hria a. Amaherawhchu, tunhma a\anga tehkhinna hla thu lo awm tawh kha kawng dang hawi leh awmze hran deuh neia kan hmang duh a nih pawhin ngaihtuah ngun a \ûl. A thu awmsa zûl miah lo emaw, awmze hran daih nei emawa tehkhin thu hman a awm nual a ni.

3rd Member : Tehkhin thu chherchawp ni chiah si lo, a dik awmsa hrûla a dik loa hman chu kan \awng awmze tih mumal lohna pakhat chu a ni phawt mai. Ka’n sawi ve leh duh chu- Kan hla-ah hian \awng dang a tel tam ta deuhin ka hria. Tun hma deuh chuan kan hlate hi Mizo hla thu dik taka phuah a ni \hìn a; tunah zawng kan lo danglam ta a ni. Hei hian kan zo\awng hla hlutna a tibo ni-ah ka ngai tlat a ni.

4th Member : Sawi ve leh duh ka neih chu- Kan hla thu-ah ‘a thu a luang dam lo’ tih hi a ni a. Tun hma lama kan hlate kha chu \awngkam nalh takin phuah lèm lo mah se la, a hril leh chiar tal a la nuam a, a thu kha a luang dam tlángpui hlawm a ni. Tun lai hla tam tak hi chu kawng zawn thiam lo kawng zawn ang maiin a ingeuh a; chhiar a har a, hril pawh a har hlawm khawpin ka hria.

Moderator : Tun hma deuh kha chuan, thusawina \awngkam pangngai ngawt kha chu hlaa chhiar a ni ngai lo va. Tun laiah erawh chuan hla rua pawh hman mang lohna a awm nual mai. Hlarua hi a tihlatu chauh ni lovin a khuh mawitu a ni bawk tih hriat a \hain ka hria.

3rd Member : Hlarua awm reng kárah hian upa \awng a thlûk siam mai pawh kan awm ta! Tin, hla raw awmsa a dik lo va hman hi a tam khawp mai a! Chîk deuha han thlìr a, a sawi tum niawma ngaih, mahse a hla thu awmzia taka daha inpersan êm êm site pawh a tam rêng a ni.

1st Member : Tun lai hla thu \henkhat hi chu a \awngkam hman dik lo te, \awngkam dika hman ni mah se a hman dan dik zîktluak tâwk lote, a sawi tum hriat ve ruau ruau theih, mahse sawi fiah tâwk lote a awm nual bawkin ka hria.

Moderator : Kha, kan han sawi a, hla thu-ah ringawt pawh sawi tùr kan lo ngah hle mai. Kan thusawi tifiah tùrin kan hla thu hman dik lohte kan sawi lang tel lo na a, hmabâk kan la ngahzia a lang chiang hle tho mai. Hla thu hman chungcháng bîkah sawi duh nei kan la awm em aw.

4th Member : Ka’n sawi leh lawk ang a. Hla phuahtute pawh an chhuak thar zêl a. Hla phuah hi kan intihmuh deuh ta em ni aw ka ti a. Zaithiam \henkhat hian mahni hla phuah sak kan duh vàng nge ni? Hla phuah kan awm nual mai a, hla phuah lama talent nei \ha pawh ni chuang lêm lo, hla phuah nih ve duh hrim hrim avànga phuah ni awm tak tak an awm zêl a. Hla phuah tawh zat sawi tùr za tel nei tawh si, mipui zinga lãr leh hnam rotling tùr hi chu sawi tùr a awm lêm hlei lo va. Hei hi chu talent neite kutah dah ngam ila, a tam lam leh phuah ve hrim hrim duhna hi paih bo ila, a \hatna lam hi ngaihtuah tláng ila a \ha hlein ka hria.

2nd Member : Ka’n belh ve leh duh chu : Kan hla thu hmanah, a thlûk siamtuten mawi taka an siam theih nán ri inchawih, ri láwn \ha, thu luang dam, cháng khat rau rauah pawh thu inpersan lutuk lo, thlûk nuam tak tùra a thu rem khâwm, a satu tána lam nuam tùr ngaihtuah ni thei se a \ha khawpin ka hria.

Moderator : Hla thu lamah chuan lo duh tâwk dáwn tawh ila. Hla \ha zia chu hla thu kal dàn leh hla thlûk kal dàn inmil, a thu leh a thlûk inrem \ha nia sawi a ni \hin a. Hla thlûk \ha leh mawi duan thiam a pawimawhin a \ûl hle a ni. Tun hma lama hla thlûk leh tun lai hla thlûk danglamna \henkhatte leh tun lai hla thlûk \hat tâwk lohna leh engvàng nge tih lam sawi leh dáwn ila.

3rd Member nang, bul han \an ve thung la maw le.

3rd Member : Ka hmuh ve dàn chuan- tun hma lam hla kha chu sak nuam tak, hahdam dep dawpa sak theih a ni hlawm tlángpui a. Kan tun lai hlate erawh hi chu a thluk ingeuh tak tak, mipui náwlpui tána sak remcháng lo, mimal sak chi a ni nawk mai a; hei hi vanram ngaih hla lamah a ni zual bikin ka hria.

1st Member : Ni e, chu lai chu ngaihtuah chian a \ha khawp mai. Ka’n sawi ve duh chu- Mizo \awng hi thlûk nei a ni a; chumi thlûk hmang lo chuan lam dàn dik tak pawhin lam ila, a pai tlat \hìn. A thu leh a thlûk inhmeh hi sak pawh a nuam a, a ulh ren run lo va, mi a tiphur thei êm êm a ni. Mizo \awnga kan lam rîk dàn nèna inpersan lutuka a thlûk siam pawh hi tun lai hla-ah hian a awm nual mai a. Hla hlui lamah chuan sawi tûr ting chu awm ve mah se, a awm zen zen lo a nia.

2nd Member : I’n sawi tâkah chuan chu chu a pawimawh khawp mai. Thu lam rîk dàn zûla a thlûk siam a nih chuan a chiang bîk a, a mawi pawh a mawi. Hranghlui hla phuah thiamah chuan Liandala khan a thiam khawpin ka hria: Zoram pangpár tih hla-ah khán-

Phunchawng, naubán, ainawn pár

s | m :- m | m : r : d | r :- :-

tiin a siam a, hlaa sa lovin, a chhiar pawhin han chhiar ila, a thlûk siam ang thovin a chhiar theih a ni.

4th Member : A hla thu lam rik dàn ang anga a thlûk siama sak theih, sak pawha a tum tak lang thei nghal ang chia thluk siam hi a pawimawh khawpin ka hria, kei pawh.

Moderator : Kan sawi chinah chuan a thlûk mawi taka siam thei tùr chuan hla thu \ha, ri inchawih \ha pawh a pawimawh tih a hriat khawp mai. Khawvêl hmasâwnnain a ken tel, rimawi bungrua lama hmasâwnna hian kan hla thlûk pawh a nghawng viau niin a hriat a. Keyboard leh Computer hmang tein rimawi kan han tum a, mawi nia kan hriat kha kan han dah \ha a, a thlûk mil tùrin hla kan phuah a, cháng khat leh thunawn chu mawi takin kan ti thei mai a, a bâk kha chu a tlar tikim tùrin kan phuah leh ringawt ni hian a hriat a, thlûk har tak tak, ingeuh zet zet a lo awm phah niin ka hria.

1st Member : Western Music kan la chhãwng hnem lutuk hian kan hla thlûk hi a ti chichawm niin ka hria a. Kan hnam zia leh culture, zo hnahthlâkte \ha taka kan zai theihna hla thlûk nêm lampang, zo-thlûk, zo-chord kan tih mai kan uar ta lo lutuk a, a theih hrãm chuan heti lam hawi zawng hi la chhawm nung zêl thei ila a duhawm khawp mai.

Moderator : Chulai chu, ka’n tuihnih leh lawk ang a: Tun lai hla phuahtu tam zawkte hi chuan Mizovin hla thu leh thlûk bil kan nei a ni tih hre lovin Western Culture hi kan hla thu leh thlûk awm dan emaw kan ti a, chu chuan an hla phuah a tikhaw lo zo \hin

3rd Member : Hla thlûk siamtute hriat reng atána \ha nia ka hriat chu- Uar tùr lai uar thiam ila, hla thu awmzia leh a thlùk inmil thei se la. Lâwmna lam a nih chuan phurawm tak, lungngaihna lam a nih chuan muang leh lungkuai thei ang bera siam theih ni se la’h.

2nd Member : Hla thlûk chungchánga sawi ve leh ka duh chu: A huhova sak chi a ni emaw, mimal chauha sak chi a ni emaw, rimawi bungraw han tuma ri ráng lo tùr, a chord lài lo kan ngaihtuah a \ûl khawpin ka hria a. Tun lai hla \henkhat hi chu Solfa note han dah hian Barpui-a thlûk ngai tlat te a awm tlat. Hranghlui hla phuah leh solfa thiam Vanmawia hla kan thlìr chuan pulse pakhat leh a chanve aia inhnai a awm ngai lo va, three note chord a ni deuh vek mai. Part hniha solfa note inthlâk rual a awm ngai hek lo. Chuvàngin a hlate hi a thlûk a lài ve ngai lo va, a mawiin a inchawih \ha êm êm hlawm a ni.

4th Member : Hla hi a thu un pui pui leh \ha tak tak pawh ni se, a thlûk siam a \hat lohva, a thu nèn a inrem \hat loh chuan sak lar a har hle \hìn a,; sak hlawh lo nangiang pawh a awm reng a ni. A tlángpuiin hla chu a thlûkin min man hmasa phawt a, chutah a thu kan duh chhawm ve ta chauh \hìn niin a lang a, rimawi hriatna beng fing leh rilru fîm taka ngaihtuah chungin, taima takin a thlûk hi siam thei ila, chu chu kan hmasâwnna tùr pawh niin ka hria.

Moderator : Zo chord tihte kan han lam ri nawk a. Mizo kan ni a, Mizo zai thlûk hian kan lung a tiléng êm êm \hìn a. Sap hla thlûk leh an tih dàn entawnin, kan hla thlûk paihin kan kal thui ta deuh em aw. Sap hla thlûk a ngial a ngana lâk pawh tun thlengin kan bang thei lo chu a ni phawt mai. Rap music a ni emaw, eng music emaw ber pawh ni rawh se, a ngial a ngana sap hla thlûk la tawh kher lo va, keimahni irawm chhuak kan neih ve hi a hun khawpin ka hria. Chu pawh chu kan hmasâwnna tùr pakhat ni bawkin ka hria.

Awle, hla thu hman dàn leh a thlûk chungchángte kan sawi a, nasa takin hma kan sâwn tawh nachungin, a \ha tâwk lo lam kan han sawi a, kha’ngte kha eng vàng nge ni tih lam han sawi ho leh ilangin- 4th Member nang bul han \an ve thung la maw le.

4th Member : A hnaivai berah chuan Demand Channel lo awm ta hi kan hla tichhangchhetu niin ka hria.Han zai mai thei kan lo pun phah nasa hle a. Zai thei \henkhatten mi hla sak leh \hin ai chuan mahni hla sak ve mai an lo duh ta niin a lang a. Chuvàng chuan hla thar a piang zawt zawt a, hla \ha tak chhuak mah se a tam zâwk hian belhchian a dawl ta lo a ni.

1st Member : A dik khawp mai. Hla phuah nih ve hrim hrim kan châk deuh em aw ka ti \hìn a. Talent nei ni lêm lo nia hriatte pawhin an phuah ve leh chawr \hìn bawk a, kan hlate a lo chiri ta nuai mai niin ka hria.

3rd Member : Mi tih entawn ta rêng rêng hi kan ni a, kan ngaihsan- sap tih dàn kan la nasa a, hla thlûk chungchángah a ni emaw hla thu hman dàn chungchángah a ni emaw kan mita kan hmuh leh benga kan hriatte hi hla \ha ber berte a ni vek lêm lo va, a \ha lam aiin a chhe lam kan la chak zâwk lehnghal a! An tih dàn ang kan la phâk lo zui a, a laklawhah kan tâwp tam êm a ni.

2nd Member : Kei ka hmuh ve dàn chuan kan taima tâwk lo niin ka hria. Hla thu hman chungchángah pawh ‘Hla thu Dictionary’-te pawh kan nei ve tawh a, kan hla raw hmante a dik em tihte taima takin ngaihtuah ila, a zir pawh zir hial ila. Tin, a thlûk siamtute pawhin beng fing leh rilru fîm tak hmang peih ila. Kan hla nihphung (Style of Music)- Waltz, rock etc. pawh ngaihtuah ngun ila. Music pawh hi taima lehzualin zir thei ila chuan hma kan sâwn ngei ka ring.

Moderator : A dik hmél khawp mai. Thil chi hrang hrang kan sawi ta a. Hla lama hma kan sawn theih nán hlaphuahtuten tih tùr pawimawh tak tak kan nei a ni. Kan hla thu hman a dik em? A \awngkam rîk dàn (flow) leh a thlûk a inrem em tihte, kan hla phuah nihphungte ngaihtuah chiang thei bawk ila, hma kan sâwn theih ngei a beiseiawm a ni.

000XXX000