Lungawina kim

12.03.2007

SSAVK|PINKHAWM

Ka tlakchham thu sawi zawng ka ni lo ve

Kei zawng eng ang pawhin awm mah ila,

Lungawi zêl ka ching tawh si a.

         (Phillippi 4 : 11)

Khawvelah hian thil hlu ber eng nge ni? ti ila, mi tam tak chhhanna tur chu- Lungawina tih hi a nih a rinawm a, chhanna dang pawh a awm tho awm e.

Khawvela kan awm chhung hian  lungawi hi a har em em mai a. Sum leh pai, ro hlu leh thildang neih tam leh tlemah pawh lungawina hi a innghat ber lem lo niin a lang a. Khawvel mi, Pathian ring lo rau rauah pawh hian lungawi thei, thil ngaithiam mi, thil hrethiam mi hi awm a ni \hin a. Mi, eng anga hausa pawh, duh duh nei thei pawh ni se la, a chantawka a lungawi loh chuan a rilru a hrehawm \hin a; engmah nei lo mah se, a thoil neih chhunah mi a lungawi miau chuan chu tluka hlu chu a awm dawn em ni?

Sap rama hmeithai pitar pakhat chuan serthlum kung tlemtê a nei a, a rah duh em em mai a, chumai chu a pawisa hmuhna a ni a, serthlum chu a intunnunna awmchhun a ni a, a hlim thei em em mai a. Chu hmeithai chanchin chu Queen Elizabeth-i chuan a lo hriat chuan a awt em em mai a, chu hmeithai hnenah chuan, A nun awhawmzia leh a awhzia thu a hrilh ta a. Chu hmeithai pitar chuan, “Nang chu ram ni tla seng lova roreltu i ni a, i duh duh i eiin i in thei a, kei chu ka serthlum kung tlemtê hi ka neihchhun, ka eizawnna a ni mai a, awh tlak ka ni hlei nem,” tiin a chhang an ti. Chutah British lalnu Queen Elizabethi chuan, “Ram ni tla seng lova roreltu ni mah ila, kan ram chhunga kan thil neih leh ro ka rel theihna leh duh ang ang nei thei dinhmunah pawh awm ila, ka lungawi tak tak hlei nem, nang chu i thil neih chhunah i lungawiin i hlim em em a, hei hi a lawm ‘ka awhna che’, lungawina thil tlemte-ah pawh i nei thei hi ka awhna chhan che chu a ni,” tiin a sawi an ti.

Lungawina tih te, lawmna tih te, hlimna tihte hi thuhmun angah pawh a ngaih theih awm e. Khawvela kan khawsakna, kan chennaah hian lungawina leh hlimna leh lawmnate hi kan zawng \hin a. Kan thiltih hrang hrang pawh hi han ngaihtuah hian nakina kan hlimnna tur emaw, tun hun la laa kan hlimna a ni thei dah law maw tiin kan thawkin kan ti \hin a ni. Hlim leh lawmna, lungawi lohna tur awm thil chu a hlauhin kan hlau hlur mai a nih hi.

Hlaphuahtuin-

Khawvel parmawina ka zawng a, hlun lo tur ram zauah hianin;

Ka thinlai hnemtu an awm lo,

He khawvelah hmangaihnain min ko,

Lo kir leh mai rawh min ti

Aw ava mak em min  hmangaihna

Ka tan a ni a tuarna chu;

Haw ru i fak ang u, khawvel chhandamtu chu,

Amah fak mai loh zawng hlimna dang a awm lo.

a lo ti a.

Hlimna leh lawmna, lungawina zawngin, he khawvelah kan rilru a vakin, kan taksa ngei pawhin a zawng \hin a. Rei lo te hlimte kan tum a,  chu mi neih tum chuan kan tlan \hin. Chu’ngte chuan min tih lawm a, min tihlungawi chin pawh a awm mai thei e. Silh leh fen te, ei tur tuihnai te, sum leh paite pawhin min chhawk chang chu a nei mai thei e; amaherawhchu, chu’ng hlimna leh lungawina chuan rei a daih thei lo. Kan hla tar lan ang khan Lal Isua fak mai loh hi chu he khawvelah hian hlim leh lawmna lungawina famkim a lo awm lo a ni.

Engkim maiah hian kan rilru a dam a, a lungawi loh chuan  nawmna a awm thei tak tak lo. Paula chuan, “Pathian ngaihsakna hi lungawina tel zawngin hlâwkna nasa tak a ni rêng a ni,” a ti a (I Tim 6:6). Pathian thu hi buaipuiin,  sakhuana thilahte inhmangin  rawngbawlna-ah mawhphurhna / chanvo chelh  \uk mah ila,  \awng\ai leh thilpekte leh thil dang dangah inhnamhnawih mah ila, lungawina a tel loh chuan a nuam tak tak ngai lo. Nihna sang deuh hlek kan chelh hnu-a a hniam deuh nia kan hriatte kan chelhin kan vui mai \hin a nih hi.

Khawvela kan awm chhunga thil hrehawm ber mai chu hlim lohte, lawm loh te, lungawi lohte hi a ni. Miin harsatna tam tak tuar \hin mah se natna khumahte muin, ril\am manganna tuar \hin mah se a rilrum a hlim a, a lungawi miau chuan chu tluka hlu chu a awm lo a ni.

Kan sawi tâk ang khan Lungawina tak tak hi khawvelah chuan hmuh tur a awm lo. Lal Solomona chanchin i’n thlir lawk teh ang :  Khawvel thilah chuan amah anga hausa, fing leh ropui an awm awm lo ve. A thinlung tih lawmna turin engkim a insiam a, a mit itzawngte pawh tumah a hlah lo va, engkim mai- nawmsakna thil pawh nei thei, khawvela thil awm chu hmang thei a ni; amaherawhchu, chu’ng zawng zawngah chuan hlimna a hmu lo a ni. A tawpa thil pawimawh ber a hmuh chhuah tak chu : ‘Pathian \iha a thupek zawm chauh a ni, thildang ni hnuaia thil hmuh zawng zawng chu engmah lo mai chauh niin a hre ta a ni (Thuhriltu 2 :11).

Tirhkoh Paula nunah pawh hian thil ropui tak kan hmu : Lalpa Isua Krista chauh chu Lungawina awm chhun a ni. A Lalpa tana a tuar nasatzia te, kan retheih aia a lo retheihzia te, keini kan hausak theih nan Ani chu hausa mah se a lo retheihziate a hmuh chian em avangin khawvelah hian lungawi lohnatur awmin a hre lo. Vuak vawi tam tak tuarin, lung inah tanginm lunga den leh hmuhsitna leh harsatna chi hrang hrang a tuar chung khan-

Kei zawng eng ang pawhin awm mah ila, Lungawi zêl ka ching tawh si a, tlawm taka awm dan ka thiam a, hausaa awm dan pawh ka thiam bawk a, thil tinrengah leh thil zawng zawng tlai leh ril\ama awm dan, hausak leh tlachhama awm dan thuruk chu ka hre chhuak tawh, min tichaktu-ah chuan engkim ka ti thei a ni (Phillippi 4 : 11) lo ti thei a ni.

Baptistu Johana, Lalpa kawng buatsaihtu chu a thuhril ropui tak avang leh a huaisenna avangin Heroda chuan Tan Inah a khung a, tan ina a awm lai hian, Lal Isua rawngbawl chanchin a lo hria a, a zirtirte chu tirin Isua hnenah thu zawtfiah turin  a kaltir a: “Lo kal tura chu i ni nge midang kan la ngai ang?” a tihtir a. Lal Isuan a lo chhan dan chu, “Mitdelte mit a lo var a, pharte an lo thianghlim ta, Pachhiaten Chanchin |ha hril an lo dawng ta a,  kebaite pawh kein an lo kal ta. Tupawh ka chungah lungnih lohna hmu lo chu a eng a thawl e (Mat.11:8) tih a ni. Lal Isuaa lungawi, Lal Isuaa phunnawina tur hmu lo mite chu mi nihlawh, mi engthawl an nihzia, amah chu lungawina kim a nihziain a lo chhang a ni. Amah lo chu lawmna tur leh lungawina tur, hlimna tur dang awm lo a ni tih chu Johana zirtirte hnena a lo hrilh chu a ni.

Habakuka, Pathian Zawlnei thukhawchang hi a ropui hle mai. A nun hmalamah Pathian rorel dan te hrethiam lovin vui  \hin mah se hetiang hian a lo sawi chhuak thei ta a ni:-

 Theipui thing pâr vul dawn lovin,

Grêp hrui rah dawn hek suh seng,

Olive thing pawh rah lovin,

Lovin ei tûr chhuah dawn lo seng,

Huang ata ran rual tibovin,

Ran inah ran awm lo mah seng.

Ka lawm zel ang, LALPA-ah chuan,

Ka chhandamna Pathianah chuan

ka lâwm cheu dawn......

(Habakuka 3:17-19) 

a ti a ni. 

Habakuka thu hi sawi pawh a hlawh hle a,thu ropui, ringtu nun vawrtawp lo thleng mah se Lalpa-ah a lawm reng tur thu a sawi chhuak a ni.

Lalpa ringtu kan intih pawh hian, Pathiana lungawi kim thlap hi a harsa duh em em mai a. Kan chungah hian harsatna a lo thleng ve fo \hin si a. Heng hi Pathianin kan \hatna tura a tih a ni tih rin ai hian- vanduai intihnain kan khat fo \hin. Keini chhung em em hi chu tih te, a mak em em ngawt mai han tihte hi kan ching fo \hin. Lalpa rorel dan hi hriat thiam a har \hin a; amaherawhchu, Lalpan kan \hatna tur zawkin ro a rel a, a rorel dan hrethiam leh hmufiahtu tan chuan hlimna leh lawmna tur hlir a ni \hin si a. Lungawina thuruk Paula-ten an hriat chhuah \hin hi a ropui hle a ni. Hemi rilru \awmpuitu tan chuan Malsawmna ropui tak a thleng \hin. Khua chu a dur nasat poh leh malsawmna ruahtui tla tur a tam ting mai an tih angin a tuar nasa a piangin thlarau lam malsawmna Krista Isuaa awm chu an hmu tam ting mai a lo ni.

Eng dinhmunah pawh ding ila, engtian pawhin awm mah ila,Tirhkoh Paula te anga ‘eng ang pawhin awm mah ila, Lungawi zêl ka ching tawh si a’ kan tih ve theih nan -LALPAN kan za atan mal minsawmsak rawh se. Amen