Hméltha

 Hméltha

Khuangchawi thla favàng ni chhuak êng mawi tak lâwm a, naupang tleirãwl \antir êk êkho; nula la tih ngam chiah si loh, High school han kal pêl ve tawh nise nula han tih ngam ve mai tùrte thlìr paha chhîngmit hawnga han hawi vêl mai mai hi a nuam ve êm êm a. Mi tinin hlim hi kan châk a, a nuam pawh kan ti a; hlimna tih erawhchu sawifiah a har nangiang a ni ang- GK Chesterton(1874-1930) pawhin, “Hlimna hi sakhua ang bawka thilmak hriat phâk loh a ni a, sawifiah rual a ni lo kumkhua ang,” a lo ti hial a. Kan hlimna pawh a inang lo hle ang a-a \hen zai te, a \hen infiam te, hnathawh te, inkawm ho tein an hlim \hìn a; a \hen te erawh chu hmél\ha an tih tak mai an hmuh hian an hlim \hìn thung. An demawm chuang rêng rêng lo. Hlimna makzia an tilang chiang ting mai a ni. Mahni ngaihzawng duh berte nêna khawhar ina lênkhâwmna kal ho \hinte pawh hian \henkhat an hlim \hìn a, chu chu mi lungngaihna azâra a \hente hlimna a ni \hìn. Hmél\ha kan tih êm êmten kan beisei leh kan rin phâk bâka min lo lawm thiam a, min lo biak \hatte hian a \hente chu kan hlimin kan lãwm êm êm bawk a.

  Hmél\hate kianga awm avànga hlimna chu a demawm hran lo, hmél\ha te tluka hmuhnawm leh lawmawm hi an awm chuang lo. Film Star Brooke Shield te, Marilyn Manroe te, Madhuri Dixit te, Raveena Tandon te leh Model hmingthang Cindy Crawford te, Kate Mose etc te leh Miss Universe, Miss World an thlan leh an chevêl han hmuh ringawt pawh hi a nuam a, a hlimthlâk rêng a ni. Hmél\ha hi chu an hlu a, an ropui a, an zahawm a, hmuh an nuam a, mi an tihlim \hìn ngawt mai. Nimahsela, hmél\hate hi malsâwmna chi khat an ni tak na a, malsâwmna dangte aiin a chungnung bîk chuang lo.

Hmél\ha kan tih êm êmte hi an kianga kan awma kan hmuhte hian kan hlim \hìn a, kan ngaihzawn chinah erawh chuan kan hlimna a chuai zâwk \hìn. Ral a\anga \ha kan tih êm êm lai hian a lo hlimthlâk zâwk daih a lo ni! “Mipa chu hmeichhia tupawh kiangah ngaizawng lo va a awm theih chhûng chuan a hlim thei reng a ni,” tiin Oscar Wild (1854-1900)  chuan a lo sawi \hìn a. Chumi dungthul chuan hmeichhia pawh mipa a sawi ang tho chu a nih ve hmél a ni. Tûkkhat chu ka zîngchhuak ka hawn leh hunah kai\ênah ka hawi khawthawng a, ka hawi khawthawn lai chuan : High School naupang hmél\ha zet mai hi a sikul kal tùr chu ka hmu a. Amah chu hmél\ha tak mai hi a ni a, uniform kawrvar tuihnai tak mai hi a ha a, Navy Blue rawng pawnfen féngin mawza a pawnfen rawng ang bunin, pheikhawk dum nên a rawn induang a, nalh teu teu tak a ni. Ral a khat a\anga ka hmuh a\ang pawhin ka mit a la hle mai a, ka bul hnai a rawn thleng ta tihah chuan khaw dang pawh hawi lovin, mit pawh khap phal tawh lêk lo vin ka lo thlîr a.

  A thawmhnaw inbel chu a inhmeh hle mai a, vanneihthlâk tak maiin ka lam chu a rawn hawi hlauh mai a, ka thinlung a déng nain a dek na zar zar hle mai. A bahsam sei hniang mai chu a hmél\hatna tilang chiang zual tùrin fel takin a rawn \âwn khâwm a; a chhîngmit mengte lah chu a chiangin mipa mit la êm êm tùrin a meng deuh chiai a, a mit kotláng vialtapin a tuam a mit mute lah chu a thiangkâk a; a mithmul tlêma er deuhte chuan lung a kuai hle a, a hnar ngul nalh tak leh a hmui inchuktuahte lah chu a fuhin a heh hnawihsen inhnawih ngai chuang si lo va a sen siah maite chuan mi a hîp a; a ha vâr \ha tak mai leh rual nalh \ha tak mai, a nuih zawnga lo langte chuan a tingainatawm zual a, a nuih zawnga a biangsum lo lang kâk mai chu ka thlìr hmaih hauh chuang lo. Lung a dum hliah hliah a, a mawi kher asin. Chu mai a la ni nem, a ipte hrui hnunglama mi a vawnna kut\hiah nõ tak leh a kutzung\ang sei sal maite chuan a mawina aimahin han tuai mi ti châk a. A kal liam dáwna a pawnfen leh mawzain a khuh phâk loh ve ve inkára a kaihza var nõ tak mai lo lang zauh zauhte chuan thlìr a ti nuam a, a pian tâwkzia te, ria chum bat maia a han piangte kha a vânnei ka ti zui vawng vawng a. Bible-a Ruthi-i te min ngaihtuah chhuahtîr uai’h uai’h a. Khuanu hian a lo duang thiam bîk ngei e aw tih zui mai loh chu engmah tih theih awm hek lo le. Amaherawhchu, Bible-a hmeichhe hmél\ha ngaihruat thiamna nei lo chu, vawk hnára rangkachak kháng vuah ang a ni’(Thuf 11:22) a tih ang lek kha a ni mai angem? tihte ka ngaihtuah zui ta zêl a. ‘|hatna pawh hi mi hmél\hate chungah chuan a lang mawi bîk \hìn’ Virgil pawhin a lo ti mêk bawk a. Nimahsela, hmél\ha hi eng nge ni a, eng nge a awmzia ni ta ang? Hmél\ha chu chutiang khatiang mi chu an ni e han ti ngawt dáwn ila, kan mit a lo inang leh si lo. A awmzia leh a nihna chu sawifiah a har ngawt ang le. Ka theih tâwk leh nia ka hriat angin lo sawifiah dawn ila: ‘Kan hriatna phak tawka kan duhzawng hmélpute, midang, an hnaivaia mite nena tehkhina \ha kan tih te; hmélhmai nalh leh mite pawhin a tlángpuia \ha an tih hi’ tiin.

  Mi tin hian hmél\ha kan tih zawng a inang lo nuk hlawm a, hmél\ha kan tih a lo inang lo hlauh erawh hi chu pa tê leh rethei leh hmélchhe deuhte vânneihna a ni kan ti lo thei lo vang. Siamtu’n pianhmang inang lo leh \ha tihzawng inang lo va mihring a siam hi chu chanhai riangvai leh awmnêm deuhte phei chuan-‘Ka lãwm êm êm a ni, tunah hian’ tih hla aw neih tâwka sa reng tùr an ni!

  Hmél\hate hi hmuh an nuam, min tihlim kan han ti tak na a, hmél\hate ai hian hmél\haa awmtîr theitu ‘hmélchhiate’ hi kan hmu hniam thei bîk tùr em ni ang? Hmél\hate hi hmélchhiate an awm avànga lang hmél\ha chawp ve mai an ni a \hìn asin. Hmél\ha chu amah mai chuan a hmél\hatna a lang chiang thei si lo va; hmélchhiate bulah bawk an awmin a hmél\hatna a lang chiang thei chauh a ni.

  Hmélchhe damdawi chu mahni aia chhiate bula awm hi a nih mai hmél a, eng ang pawhin hmélchhe mah ila-kei aia hmélchhe hlir bula ka awm chuan ka hmél\ha ber tho tho a ni. Hmél\hate pawh hi an bula awm azira hmél\ha an ni mai kan tih tawh kha. Hmélchhia hi tumahin ngaihzawngah kan duh lo \heuhva, hmél a siam \hat theih lo va, a tua pawhin ka mitah tal hmél\ha kan tih ngei hi nupui pasal leh ngaihzawng atána kan thlante an ni fo. Nimahsela, a pawimawh ber erawhchu hmél\hat aiin rilru \ha, hawihhâwm, mite zahthiam leh nungchang \hat hi a pawimawh ber chu a ni.

  Mi tin maiin hmél\hat kan châk a, mahse hmél\hatna chu mi zawng zawng chungah pêk a ni si lo. Nungchang erawhchu a siam\hat theih a, hmél erawhchu a siam\hat theih loh kan tih kha. Hmél\ha te chu siamchawp hmél\hatna aiin pianpui \hatna hi leilung awm chhûngin a hlu reng ang a, mite ngaihsàn pawh a hlawh zêl zâwk ang.